Agur, Mentxaka!

Gaur goizean aurkeztu dugu Ardotxiren liburua kazetarien aurrean. Xabier Mendiguren (argitaratzailea), Rafa Egiguren (testu editorea), Petxo Idoyaga (hitzaurregilea) eta Agurtzane Juanena (familiartekoa) izan gara bertan.

Hona hemen Petxoren hitzaurretik ateratako pasarte bat:

1971ko martxo hartan Salbuespen Egoera zegoen indarrean. Francoren diktadurak agintzen zuen; beraz, poliziak nahi beste egun eduki zezakeen edonor komisarian.

Ondo idatzitako intriga-nobeletan ohi bezala, gauzak ez dira beti irakurleak espero duen moduan gertatzen; ustekabeak, hala ere, sarritan ez dira ezinbestekoak. Arestian kontatutako zenbait xehetasunetan arreta handiagoa ipiniz gero, aldez aurretik konturatzea ere badago; liburu hau, izan ere, intrigazko nobela ona ere izan zitekeen, baldin eta historia fikziozkoa izan balitz. Ondo idatzitako nobeletan bezala, kapitulu bakoitza historia osoa da berez, eta, aldi berean, hurrengo atalarekin kateatuta dator. Alde batetik, galdekatzaileak, eta, bestetik, galdekatua; estrategia biren arteko tirabiraren kontakizuna, azken batean; irakurlea harrapatzen duena, zer gertatuko, datorrenaren jakin- -minez.

Oso kontakizun sendoa da, bai forma, bai egitura, bai erritmoaren aldetik. Ez da, ordea, nobela. Ezta ere “benetako gertaera batean oinarritutako fikzioa”, antzeko zenbait kasutan esan ohi den bezala.

Liburu hau benetakoa da goitik behera. Jose Ramon Goikoetxea “Mentxakak” komisarian eman zituen hamabost egunean oinazea menderatzeko egin behar izan zuen saio itzelaren historia. Baina, era berean, burua argi gordetzeko eta polizia engainatzeko jukutriak eta aztarna faltsuak sortzeko ahalegin ikaragarriaren historia ere bada. Gauza asko zeuden, izan ere, jokoan: alde batetik, bere kondena, eta, bestetik, ingurukoen segurtasuna.

Engainuaren amarrua batzuetan ondo ateratzen da, eta besteetan ez hain ondo; jipoia eta tortura tartean direla, ez da gobernatzen erraza. Baina hor dago. Kontakizuna hasi eta bukatu arte, etengabe ari zaio irakurlea bere buruari galdezka: “Nola atera behar du oraingoan?”, eta irtenbide bakoitza arazo berri, beste historia bat bihurtzen zaio. Irakurtzen hasiz gero, nekez utzi daitekeen liburua da, izan ere, Mentxakaren aitorpena. Harrapatu egiten zaitu erabat.